Social Return is voor velen een ver-van-mijn-bed show. Daarbij zijn er echter grotere MVO-organisaties die in een bredere context zelf sociale en duurzame doelstellingen verwerken in hun bedrijfsbeleid. Voor de organisaties die het echter opgelegd krijgen vanuit veelal gemeentelijke aanbestedingen kan invulling echter een zware wissel trekken op hun organisatie. Om die reden wordt er steeds vaker gekeken of Social Return breder ingezet kan worden. Steeds vaker krijg ik echter de vraag in mijn gesprekken met klanten of Social Return ook binnen het domein van de IT opgepakt kan worden?
Kortom: IT en sociale doelstellingen is daar wel een match?
De definitie om mee te beginnen
Social return zijn gemaakte afspraken binnen een aanbesteding om meer werkgelegenheid te creëren voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Dit gaat veelal om een percentage van de aanneemsom of de in het project verwachte personeelskosten. Als we het hebben over Social Return dan zitten er in Nederland ruim één miljoen mensen in deze doelgroep rondom Social Return on Investment (SROI). De SROI doelgroep bestaat uit mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt zoals jongeren met weinig opleiding, gedeeltelijk arbeidsongeschikten of mensen met een uitkering die al langere tijd uit het arbeidsproces zijn.
Waarom organisaties dit vaak lastig vinden?
Als je inschrijft op een aanbesteding waarin Social Return on Investment verwerkt zit. Dan is dit een extra verplichting die je op je neemt. Het maakt het er moeilijker op en niet makkelijker. Je moet er rekening mee houden dat je daadwerkelijk invulling geeft aan de verplichting, deze verplichting administreren en ook het werken met de doelgroep wordt niet als makkelijk ervaren.
Is het dan allemaal moeilijk en vervelend? Nee. Er zijn zelfs organisaties die dit opgenomen hebben in hun cultuur en er een ontlasting van zien in het kader van grote krapte op de IT-markt. Van verplichting naar verlichting dus.
De laatste jaren is het zoeken naar de ideale werknemer is in volle hevigheid bezig. Daarbij is iedereen op zoek naar deze zelfde collega. Dus de spoeling is dun en dit weten "de goudhaantjes" ook. Ze worden ook vaak benaderd door recruiters en potentiële werkgevers. Daarmee is het moeilijk om ze te vinden en te behouden. Dat laatste geldt in veel mindere mate voor de doelgroep die onder de SROI-regeling valt. Zij immers zijn blij met de geboden kansen en zullen honkvaster zijn.
Of social return dan zelfs maar links laten liggen? Tja als je als onderneming een goed gevulde orderportefeuille hebt en je kunt kiezen welke opdrachten je oppakt. Dan kun je er natuurlijk ook voor kiezen om deze moeilijkere uitvragen met een SROI-component te laten vallen. Toch zijn er nog gebieden waar je winst kunt behalen in je social-return beleid. Als je die integreert dan blijven ook nog steeds deze SROI-opdrachten binnen handbereik.
Enkele voorbeelden? Een opdracht die je nu als organisatie gunt aan een commerciële organisatie vergeven aan een sociale onderneming. Of ondersteuning op een afdeling vanuit de doelgroep integreren en een senior eraan koppelen die aspiraties heeft als manager. Maar denk ook aan gastlessen geven. En als laatste (even aan onszelf denken) opdrachten rondom data plaatsen bij een PSO30+ organisatie danwel je organisatie aanvullen met mensen uit ons DAATLAB programma. Voor beiden geldt dat je er rechtstreeks SROI mee kunt invullen.
Is dit te meten en te handhaven?
Simpel gezegd: Ja. Als de doelgroep bepaald is dan kun je hier ook KPI's en methodieken om te controleren aanhangen. Daarbij is er bijvoorbeeld software in het sociale domein om dit te monitoren (https://www.wizzr.nl/). En er is door TNO een gezamenlijke certificeringsmethode ontwikkeld die de inzet van bedrijven ten aanzien van mensen met een grote(re) afstand tot de arbeidsmarkt in kaart brengt: de Prestatieladder Socialer Ondernemen(PSO).
Als laatste hebben met name de grotere gemeenten SROI-coördinatoren in dienst om te adviseren en te handhaven. Ik wil aandacht vragen voor de volgorde. Deze coördinatoren helpen je daadwerkelijk en handhaven alleen indien noodzakelijk. Eerst de wortel dus en dan pas de stok.
Maar dat is het makkelijke antwoord. Veel bedrijven worstelen veel meer met de vraag of het zich allemaal wel loont. Iedereen is druk en zoals gezegd door veel ondernemers wordt ervaren dat het er niet makkelijker op wordt om invulling ge geven aan deze sociale verplichting. Wat er echter vaak vergeten wordt is dat je dit niet alleen of zelf hoeft te doen. Gemeenten, UWV maar ook gespecialiseerde organisaties kunnen je helpen. Denk aan regelingen zoals de no-risk polis of een proefplaatsing etcetera. Maar ook ondersteuning in de vorm van Harrie-training of job coaching .
Als laatste wil ik onder de aandacht brengen dat het belangrijk is om je inspanningen zichtbaar te maken. Dit dient meerdere doelen maar laat zien wat je doet. Zowel intern als extern. Met een dergelijk prestatie-instrument geeft het de mogelijkheid voor bedrijven om zich te onderscheiden en toont de impact van de huidige activiteiten. Het zal je niet verbazen dat we als data en visualisatie organisatie " het meten is weten" belangrijk vinden maar in het bepalen van je focus en het tonen van je sociale inspanningen is een SROI-dashboard onontbeerlijk.